विदेशी बुहारीलाई विहे गरेर आउने वित्तिकै नागरिकता दिने प्रावधान सच्याउन एमालेको माग

काठमाडौं । नेकपा एमालेले वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्रावधान सच्चाउन माग गरेको छ।

सरकारले संसदमा प्रस्तुत गरेको नागरिकता संशोधन विधेयकमाथिको छलफलमा भाग लिँदै एमाले सांसदहरुले विदेशी बुहारीलाई विहे गरेर आउने वित्तिकै नागरिकता दिने प्रावधान संशोधन गर्न माग गरेका हुन्।

सांसद कृष्णभक्त पोखरेलले विदेशी बुहारीलाई आउने वित्तिकै नागरिकता दिने प्रचलन विश्वका कुनै देशमा नभएको जिकिर गरे। उनले विधेयक प्रस्तुत गरेका गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणलाई विदेशी बुहारी आउने वित्तिकै नागरिकता दिने एउटा पनि देश देखाउन चुनौती दिए।

‘विश्वमा कहाँ छ गृहमन्त्रीले जवाफ दिनुपर्‍यो, विश्वमै एउटा देशको नाम दिनुपर्‍यो। होइन भने भारतमा ७ वर्ष नेपाली चेली नागरिकता लिन समय लाग्छ। अमेरिका अष्ट्रेलिया र अन्य जहाँको हेरे पनि घटिमा चार पाँच वर्ष लाग्छ,’ उनले भने।

उनले यो प्रावधानमा छलफल गरेर संशोधन गर्न माग गरे। ‘बुहारीको हकमा आउने वितिकै दिने वा निश्चित समय राख्ने छलफल हुन नसक्ने हो?’ उनले प्रश्न गरे, ‘छलफल गरौं। विगतको प्रतिवेदनमा तलमाथि के गर्न सकिन्छ निकास गरौं। तर कति पनि हुन्न भोलिपल्टै पाउनुपर्छ भन्ने जुन हिसाबबाट आएको छ। आजको हाम्रो पृष्ठभूमि, दुनियाँको पृष्ठभूमि पनि हेरेर निष्कर्षमा पुग्नुपर्छ।’

पोखरेलले नागरिकता विधेयक पारित गर्ने विषयमा छिटो गर्नुपर्नेमा एमालेले पनि चाहेको भन्दै थपे, ‘१० लाख नागरिक बाहिर छन्। छिटो टुंग्याउनुपर्छ। ठिक छ। तर यस विषयमा गम्भीरतापूर्वक छलफल गरौं।’ एमालेकी सचिवसमेत रहेकी सांसद पद्‌मा अर्यालले विदेशी बुहारीको प्रावधानमा संवेदनशील र गम्भीर हुनुपर्ने बताइन्।

‘राष्ट्रियतासँग राज्यप्रतिको कर्तव्यसँग जोडिएको विषय हो। यहाँ जे अधिकार छ त्यो अन्य मुलुकमा पनि छ कि छैन हेर्नुपर्दछ। त्यसको आधारमा निष्कर्षमा पुग्नुपर्छ। नागरिकता प्राप्त गर्नेको नाम र निशान यही हुनुपर्छ। नाम यता, निशान अर्को देशमा हुनुहुँदैन,’ उनले भनिन्।

वैवाहिक अंगीकृतमा समानताको हक स्थापित हुनुपर्छ भनेर विगतमा छलफल भएको स्मरण गर्दै अर्यालले थपिन्, ‘आज विदेशी चेली नेपालको बुहारी हुँदा नागरिकता प्राप्त गर्छ भने नेपाली छोरी विदेशी बुहारी हुँदा लामो समय पर्खिनुपर्छ। हाम्रै छिमेकी मुलुकमा ७ वर्ष राखिएको छ। प्रक्रिया गर्दा ८/९ वर्ष लाग्छ।’

उनले विदेशी बुहारीको चिन्ता गर्दा आफ्नो सन्तानप्रतिको कर्तव्यलाई नबिर्सन पनि आग्रह गरिन्। ‘हामी बुहारीको बारेमा यति चिन्तित छौं। नेपालको छोरी चेलीको बारेमा हामी चिन्तित हुनुपर्छ कि पर्दैन? आफ्नो सन्तानप्रतिको दायित्व पूरा गर्नुपर्छ कि पर्दैन?’ उनले प्रश्न गरिन्, ‘समानताको हिसाबले पनि हेर्नुपर्छ। यो तर्फ सबैको ध्यानाकर्षण गराउँछु।’